Back to Top

Enzim replasman tedavisi (ERT), kullanılabildiği zaman en uygun sonuçları almaya dair ilk adımdır

Kardeşler arasında yapılan çalışmaların destekleyici klinik bulguları, erken müdahalenin hastalığa özgü yönetim ve kullanılabilir olduğu takdirde ERT’nin erken başlatılması yoluyla hastaların sonuçlarını iyileştirmek için birçok fırsat sunduğunu göstermektedir.1-6

Yaşamın erken döneminde veya daha ileriki yaşlarda başlatılan ERT’nin, yaşam kalitesi, ambulasyonun korunması ve günlük yaşam aktiviteleri için hayati önem taşıyan dayanıklılık ve pulmoner önlemler gibi önemli klinik parametreleri iyileştirdiği gösterilmiştir.7,8

  • ERT şu anda birçok ülkede mukopolisakkaridoz (MPS) I, II, IVA ve VI bulunan hastaların tedavisinde kullanılmaktadır8,9
  • ERT’nin diğer MPS hastalıklarına dair fizibilitesini ve potansiyel faydalarını araştıran klinik çalışmalar sürmektedir
  • Kullanılabildiği zaman, ERT infüzyonunun evde uygulanması, önemli bir klinik husustur10,12
GMS-inner1
MPS hastalıkları ile ilgili yönetim kılavuz bilgileri ve uzman görüşleri, konulan tanı onaylanır onaylanmaz ERT’nin kullanılabiliyorsa başlatılmasını öngörmektedir.6,8,13

MPS’nin yeni çağında yaşam boyu yönetim

Mukopolisakkaridoz (MPS) hastalıkları gibi progresif, karmaşık, genetik koşullar için yeni yönetim çağı, her bir hastanın sağlık ekibinin evde sağlık hizmeti aracılığıyla etkin koordinasyonuna bağlıdır.1 Genetik uzmanları ve/veya metabolizma uzmanları genellikle merkezde bulunur ve multidisipliner tedavi ile birlikte bireyselleştirilmiş bir yönetim planının koordinasyonuna yardımcı olurlar.2,3 Nörologlar, multidisipliner koordineli tedavide kritik bir rol oynamaktadır. Beyin ve omurilik tutulumu, çoğunlukla hastalığın öne çıkan özellikleridir ve bazı bulgular cerrahi müdahale ile çözümlenebilir.3–6 Belirtiler ve semptomlar, sık görülme ve hastalığın ilerlemesi açısından, MPS alt tipleri arasında ve dahilinde büyük değişiklik gösterebilmekte olup, bu hastaların etkin yönetimi için devam eden nörolojik değerlendirmeyi son derece önemli bir bileşen kılmaktadır.3–6

MPS hastalıkları bulunan hastalarda, koordineli tedavinin faydaları bir hastanın ve ailenin uzun vadedeki görünümüne dair birçok unsuru iyileştirebilir.3,7
GMS-inner1

Birçok MPS hastalığı için, MPS’nin yaşam boyu yönetimi ile ilgili olarak,
kullanılabilir yönetim kılavuz bilgileri ve uzmanlık alanına özgü konsensüs önerileri bulunmaktadır. Kılavuz bilgileri tipik olarak aşağıdakileri önerir:3,7

  • Uygun uzmanlar tarafından yapılan kapsamlı temel değerlendirmeler (örn. uzmanlık alanına özgü değerlendirmeler, işlevsel performans ve hastalık yükü)
  • Multisistemik hastalık ilerlemesini değerlendirmek için yapılan düzenli, tanımlanmış izleme aralıkları

MPS’li hastaları yöneten nörologlar için, hastanın belirli MPS alt tipiyle ilişkili kesin nörolojik tutulumu anlamak, yönetim yaklaşımları konusunda bilgi sağlayabilir.2

  • Örneğin bazı MPS hastalıklarında, enzim eksikliği, merkezi ve periferik sinir sistemlerindeki lizozomal substratların doğrudan birikmesine yol açar6
  • Alt tipe bağlı olarak, zihinsel engellilik bir faktör olabilir veya olmayabilir
  • Bazı alt tiplerde, merkezi sinir sistemi tutulumu başlıca servikal omurilik subluksasyonu ve sinir sıkışmasına bağlıdır.6
  • Ayrıca nörolojik etkiler, diğer hastalık semptomlarına ikincil olarak da ortaya çıkabilir6

Alt tipe göre MPS’nin yaygın görülen nörolojik özellikleri aşağıda özetlenmiştir.

Common-neurological-features-of-MPS-by-subtype

Nörolojik değerlendirme hedefleri ve planları, uzman incelemelerinde ve yönetim kılavuzlarında özetlenmiştir

MPS’li hastalarda beyin ve omurilik anomalilerinin değerlendirilmesi ve izlenmesi için, son teknoloji uygulamalar sunan bir dizi uzman incelemesi mevcuttur.3-5,8 Ayrıca birçok MPS hastalığı için kullanılabilecek yönetim kılavuzları ve kronik tedaviye dair, nörolojiye özgü konsensüs önerileri vardır.3,7,9

Bu incelemeler ve kılavuzlar, aşağıdaki kapsayıcı önerileri içermektedir:

  • Kapsamlı bir temel nörolojik değerlendirme
  • Nörolojik hastalık ilerlemesini değerlendirmek için yapılan düzenli, tanımlanmış izleme aralıkları

MPS’li hastalara yapılan bu nörolojik değerlendirmelerin hedeflerine aşağıdakiler dahildir:4,5,8

  • Tedavi edilebilen omurilik sıkışmasını tanımlamak
  • Kalıcı fonksiyon kaybından önce omurilik riskini katmanlara ayırmak
  • Cerrahi planlamaya yardımcı olmak
  • Cerrahi ve tıbbi tedavinin etkililiğini değerlendirmek
  • Hastalığın ilerlemesini izlemek ve değerlendirmek

Örnek olarak, aşağıdaki tablolar, belirgin omurilik anomalileri sergileyen bir MPS alt tipi olan Morquio A (MPS IVA) hastalarının genel ve omuriliğe özgü nörolojik değerlendirmesi için önerilen planları göstermektedir.

Bu tablolar izleme planlarına dair açıklayıcı bir örnek sunsa da, değerlendirme sıklığı farklı MPS alt tipleri arasında değişiklik gösterir. Birincil nörodejeneratif ve bilişsel komplikasyonlarla ilişkili MPS hastalıkları (örn. MPS I, II, III) bulunan hastalar için yönetim kılavuzları, ilave ve düzenli nörodavranışsal ve psikiyatrik değerlendirmeler gerektirmektedir.7,10

Bir dizi değerlendirme yaklaşımı mevcuttur

Yukarıda görüldüğü gibi, nörolojik muayene ile birlikte beyin ve omurga görüntülemesi, MPS’li hastalarda nörolojik değerlendirmenin temel taşlarıdır.3,5,8

  • Bu hastalarda nörolojik anomalileri tanımlamak ve izlemek için görüntüleme metodolojileri (düz radyografi, MRG, BT taraması) özellikle değerlidir5
  • Omurilik anomalilerinin değerlendirilmesi için uygun görüntüleme yaklaşımının seçimi, aşağıda ayrıntıları verilen her yaklaşımın güçlü yönleri ve kısıtlamalarına göre yapılmalıdır5
  • MRG, genellikle tercih edilen görüntüleme yöntemidir4,5
Neuro-lifelong-comparison-of-radiography-CT-MRI-for-evaluation-of-spinal-involvement-in-MPS-IVA

MPS alt tipine göre yaygın görülen beyin ve omurilik MRG bulguları aşağıda özetlenmiştir.

Common-brain-and-spinal-MRI-abnormalities-seen-in-patients-with-MPS

Omurilik değerlendirmesi son derece önemlidir

İlk ve devam eden omurilik görüntülemesi, MPS’li hastalar için son derece önemlidir, çünkü omurilik anomalileri nörolojik bulguların büyük bir oranını teşkil etmektedir ve parapleji, kuadriparezi ve ölümle sonuçlanabilirler.4 Omurilik anomalileri, özellikle Morquio A ve MPS VI’da nörolojik hastalığın en önde gelen özelliklerinden bazılarıdır ve sık sık cerrahi müdahale gerektirirler.4–6

MPS’de omurilik anomalileri için kapsamlı risk değerlendirmesi ve katmanlara ayırma, genellikle şunları içerir:5

  • BT instabilite görüntüleme yöntemiyle, omurganın sistematik ve dikkatli şekilde görüntülenmesi
  • Omuriliğin MRG ile görüntülenmesi
  • Klinik ve fizyolojik değerlendirme

MPS ile en yaygın şekilde ilişkili olan omurilik MRG özelliklerine aşağıdaki omur/disk anomalileri ve kranyoservikal bileşke anomalileri dahildir:4

  • Omurilik stenozu
  • Kompresif miyelopati
  • Odontoid displazisi
  • Atlantoaksiyel instabilite
  • Dural kalınlaşma

Beyin görüntülemesi de son derece önemlidir

MRG ile beyin görüntülemesi, ilk hasta değerlendirmesinin ve devam eden izlemenin diğer önemli bileşenlerinden biridir. MPS alt tiplerinin (I, II, III, VII) büyük bir kısmı, progresif ve birincil nörolojik etiyoloji ile tutarlı MRG anomalileri ile ilişkilidir.4,8

Primer nörolojik progresyonlu MPS hastalıklarının bulunduğu hastalarda, aşağıdakiler beyinde en yaygın görülen MRG özellikleridir:4,6

  • Beyaz ve gri maddede sinyal şiddeti anomalileri
  • Virchow-Robin perivasküler alanlarının genişlemesine karşılık gelen kistik lezyonlar
  • Hidrosefali
  • Ventriküler genişleme
  • Subaraknoid alanların genişlemesi
  • Beyin atrofisi
  • Posteriyör fossa anomalileri

Dikkat edilecek olursa, birincil nörolojik progresyonlu MPS hastalıklarının bulunduğu hastalarda tanımlanan benzersiz bir MRG özelliği, bazal gangliyonlarda ve talamideki “bal peteği benzeri” görünümdür.4 MPS hastalıkları çapında görülen birçok vaka raporunda ek MRG özellikleri tanımlamıştır, ancak bunlar çok daha nadir görülmüştür.

MRG skorlama sistemleri, MPS hastalarının izlenmesini ve değerlendirilmesini standart hale getirmeye yardımcı olmaktadır

MPS’de hem omurilik hem de beyin hastalığı için mevcut MRG skorlama sistemleri, MPS’li hastalarda nörolojik görüntüleme değişikliklerini değerlendirmek ve izlemek için, prosedürleri standart hale getirme amaçlıdır; böylece geri dönüşümsüz hasar oluşmadan önce uygun tedavi önerilebilir. Bu skorlama sistemleri, aşağıdaki tablolarda ayrıntılı olarak verilmiştir.8

Scoring-severity-of-brain-MRI-findings

Değerlendirmelerin sıklığı ve belirli uzmanların katılımı, farklı MPS tipleri arasında değişiklik gösterir. MPS I, II ve III gibi birincil nörodejeneratif ve bilişsel komplikasyonlarla ilişkili MPS hastalıkları bulunan hastalar için, ilave ve düzenli nörodavranışsal ve psikiyatrik değerlendirmeler önerilir.7,10,11

MPS’li hastalar için olumlu uzun vadeli sonuçlar alınmasının kolaylaştırılması için yapılması gereken uzmanlık alanına özgü değerlendirmelere ek olarak, genellikle sağlıkla ilgili genetik uzmanı ve/veya metabolizma uzmanı olan koordinatör hekim tarafından önemli adımlar atılabilir. Bunların, diğer sağlık uzmanlarına (örn. diş hekimleri, fizyoterapistler, pediyatri uzmanları, aile hekimleri) ve ailelere, hastalık ve genel yönetim stratejileri hakkında eğitim vermeye dair rolü son derece önemlidir ve aşağıdakileri içermelidir:

  • Müdahalenin riskleri ve faydaları ile birlikte, tedaviler ve değerlendirmelerle ilgili gerekli önlemlere yönelik tartışma3
  • Diş hususları
    • MPS alt tipine göre değişiklik gösteren çok çeşitli kraniyofasiyal ve diş anomalileri, hastaları diş hastalığı riskine karşı daha yatkın kılabilir veya kılmayabilir12
    • Dişlerin çürümesini ve yıpranmasını önlemek için, diş gelişimi yakından izlenmeli (en az yılda bir kez) ve düzenli diş bakımı yapılmalıdır3
  • Normal grip ve pnömokok aşıları, bronkodilatörler ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının agresif ve hızlı tedavisi gibi destekleyici tedavileri içerebilecek genel sağlık müdahaleleri3

Uzmanlık alanına özgü değerlendirmelerle birlikte, düzenli fizik muayeneler ve genel sağlık müdahaleleri, MPS alt tipleri arasında değişiklik gösterebilecek, önerilen kılavuzlara uymalıdır.3

Tedavinin yetişkinlik döneminde devam ettirilmesi, uzun vadeli sonuçları en uygun duruma getirir

MPS hastalıklarının tedavisine dair gelişmeler, hastaların uzun vadeli sonuçlarına katkıda bulunmakta olup, yaşam boyu yönetim için yeni yaklaşımlar gerektirmektedir.

Hastaların yaşı ilerledikçe, bazıları kendi sağlıklarını yönetmeye başlayabilir ve bu da yetişkin duruma hekim rehberliğinde geçiş yapılmasını son derece önemli kılmaktadır.3 Hekimler aşağıdakileri sağlamalıdır:

  • Tüm organ sistemlerinde hastalığın ilerleme durumunu değerlendirmek için koordineli bir tedavi ekibi tarafından yapılan erken ve devam eden değerlendirmeler7
  • Hastaların günlük yaşam aktivitelerini yürütme kabiliyetlerinin sürdürülmesi ve değerlendirilmesi7
  • Uzun vadeli MPS yönetimi deneyimine sahip yetişkin uzmanlarının belirlenmesi de dahil olmak üzere, resmi, bölgeye özgü geçiş stratejileri3
  • Hastaların takipte kaybolmaması3
Hastaları ve ailelerini, her bir bireyin uzun vadeli tedavi planını en uygun duruma getirmek için özelleştirilebilen, bölgeye özgü geçiş stratejilerine katılmaya teşvik edin.3

Pediyatrik tedaviden yetişkin tedavisine ve uzun vadeli yetişkin tedavisine geçiş, ergen ve yetişkin hastalar için tedavi planlarında ele alınması gereken son derece önemli alanlardır.2 Uzun vadeli tedavi hususları, ideal olarak önemli derecede MPS deneyimine sahip bir merkezde en iyi şekilde ele alınır ve tüm uzmanlık alanlarında dikkatli koordinasyona ihtiyaç duyarlar.3,13 Uzun vadeli konulara aşağıdakiler dahildir, ancak bunlarla sınırlı değildir:

  • Yetişkin tedavisine geçişe dair en iyi uygulamalar
  • Jinekolojik hususlar
    • Gebelik ve doğumla ilgili konular
    • Gebelik ve emzirme döneminde ERT kullanımı
    • Uzun vadeli port yönetimi
    • Uzun vadeli ağrı yönetimi

MPS hastalıklarının uzun vadeli yönetimi (devam eden değerlendirmeler ve pediyatrik tedaviden yetişkin tedavisine doğru bölgeye özgü bir geçiş stratejisi de dahil olmak üzere), yaşam kalitesinde sürdürülebilir iyileşme ve hastalarınız için daha iyi bir gelecek sağlayabilir.3,6,13

Prosedürel tedavi, tüm uzmanlık alanlarında koordineli cerrahi planlama gerektirir

Mukopolisakkaridoz (MPS) hastalıklarının klinik bulguları multisistemik olduğundan dolayı, komplikasyonları proaktif olarak tanımak ve yönetmek için hastaya özgü, multidisipliner bir yaklaşım gereklidir. Bu sürece bir nöroloğun dahil olması son derece önemlidir, çünkü omurilik komplikasyonlarının (örn. servikal füzyon ve/veya dekompresyon) cerrahi yönetimi çoğunlukla gerekli olur.1 MPS hastalıkları olan hastalar, tipik olarak yaşamları boyunca birçok cerrahi müdahale geçirir. Morquio A (MPS IVA) bulunan 325 hastadan oluşan bir kohortun değerlendirildiği bir doğal seyir çalışmasında, hastaların %70’inden fazlasının en az bir cerrahi prosedür geçirdiği bulunmuştur.2

GMS-inner1
Surgical-burden-in-patients-with-Morquio-A-default

MPS’li hastalar, üst ve alt solunum yolu obstrüksiyonu, servikal omurilik instabilitesi, solunum yetmezliği, kardiyovasküler morbiditeler ve sık sık meydana gelen enfeksiyonlar gibi çok sayıda faktöre bağlı olarak, yüksek perisürjikal ölüm oranına sahiptirler.2-4 Örneğin, cerrahi komplikasyonlar Morquio A bulunan hastalarda %11 ölüm oranına neden olmuştur (n=27).5

Cerrahi bir plan oluşturmak çok önemlidir ve ideal olarak MPS’li hastaların tedavisinde de deneyimli, multidisipliner bir uzman ekibini içerir.3

  • Temsil edilen uzmanlık alanlarına anesteziyoloji, pulmonoloji, nöroşirürji, kardiyoloji, KBB ve radyoloji dahil olabilir4,6,7
  • Nörodejeneratif ve bilişsel etkileri olan MPS hastalıklarında, psikiyatri ve nöroloji gibi ek uzmanlık alanları da dahil olabilir8
  • Uzmanlar, yönetim kılavuzlarına ek olarak, ortopedik ve cerrahi kılavuzlara da başvurmalıdır

Nörolojiye özgü prosedürel tedavi, çoğunlukla omurilik komplikasyonlarının cerrahi yönetimini içerir. MPS’li hastalarda omurilik ameliyatının genel amaçlarına aşağıdakiler dahildir:1

  • Omuriliği korumak
  • Sinir sıkışmasını rahatlatmak
  • İnstabiliteyi ortadan kaldırmak
  • Deformiteyi veya hizalanma kusurunu azaltmak
  • Ağrıyı gidermek

Nörolojiye özgü ek prosedürel müdahaleler aşağıda verilmiştir.

clinical-neurological-manifestations-and-associated-surgical-interventions

Omurilik ameliyatı endikasyonlarına, nörolojik muayene esnasında instabilite ile birlikte patolojik reflekslerin veya nörolojik bozuklukların ortaya çıkması veya manyetik rezonans görüntüleme esnasında sinyal değişimi ile birlikte sinir sıkışması (semptomlar olmasa bile) dahildir.1 Cerrahi risk değerlendirmesi ve perioperatif izleme, özelleştirilmiş bir cerrahi planın temel bileşenleri olup, MPS’li hastalarda olumsuz cerrahi sonuç ve ölüm oranı risklerini azaltabilir.1,3,11

Operative-care-considerations-neuro
İskelet sistemine dair ve multisistemik komplikasyonlar, perioperatif morbidite ve mortalite riskini arttırır; kılavuzlar, birden fazla anestetik epizod riskini azaltmak için ameliyatların birleştirilmesini önermektedir. MPS hastalıklarında cerrahi komplikasyonların olasılığını azaltmak için, riskleri belirleyin.1,10

Koordineli yönetim aracılığıyla hastaların sonuçlarını en iyi duruma getirin.

Yönetimde yeni bir çağ. MPS hakkındaki en son güncellemelerden ve bilgilerden haberdar olun.

Referanslar:  1. McGill JJ, Inwood AC, Coman DJ, et al. Enzyme replacement therapy for mucopolysaccharidosis VI from 8 weeks of age – a sibling control study. Clin Genet. 2010;77(5):492–498. doi:10.1111/j.1399-0004.2009.01324.x.  2. Furujo M, Kubo T, Kosuga M, Okuyama T. Enzyme replacement therapy attenuates disease progression in two Japanese siblings with mucopolysaccharidosis type VI. Mol Genet Metab. 2011;104(4):597–602. doi:10.1016/j.ymgme.2011.08.029.  3. Clarke LA. Pathogenesis of skeletal and connective tissue involvement in the mucopolysaccharidosis: glycosaminoglycan storage is merely the instigator. Rheumatology (Oxford). 2011;50(suppl 5):v13–18.  4. Lehman TJA, Miller N, Norquist B, Underhill L, Keutzer J. Diagnosis of the mucopolysaccharidosis. Rheumatology. 2011;50(suppl 5):v41–v48.  5. Morishita K, Petty RE. Musculoskeletal manifestations of mucopolysaccharidosis. Rheumatology. 2011;50(suppl 5):v19–v25. doi:10.1093/rheumatology/ker397.  6. Muenzer J, Beck M, Eng CM, et al. Long-term, open-labeled extension study of idursulfase in the treatment of Hunter syndrome. Genet Med. 2011;13(2):95–101. doi:10.1097/GIM.0b013e3181fea459.  7. Hendriksz C. Improved diagnostic procedures in attenuated mucopolysaccharidosis. Br J Hosp Med. 2011;72(2):91–95.  8. Muenzer J. Early initiation of enzyme replacement therapy for the mucopolysaccharidosis. Mol Genet Metab. 2014;111(2):63–72. doi:10.1016/j.ymgme.2013.11.015.  9. Hendriksz CJ, Berger KI, Giugliani R, et al. International guidelines for the management and treatment of Morquio A syndrome. Am J Med Genet Part A. 2014;9999A:1–15. doi:10.1002/ajmg.a.36833.  10. Bagewadi S, Roberts J, Mercer J, Jones S, Stephenson J, Wraith JE. Home treatment with Elaprase® and Naglazyme® is safe in patients with mucopolysaccharidosis types II and VI, respectively. J Inherit Metab Dis. 2008;31(6):733–737. doi:10.1007/s10545-008-0980-0.  11. BioMarin Pharmaceutical Inc. VIMIZIM Web site. http://www.vimizim.com/. Accessed December 21, 2015.  12. BioMarin Pharmaceutical Inc. Naglazyme Web site. http://www.naglazyme.com/. Accessed December 21, 2015.  13. Muenzer J, Wraith JE, Clarke LA, International Consensus Panel on the Management and Treatment of Mucopolysaccharidosis I. Mucopolysaccharidosis I: management and treatment guidelines. Pediatrics. 2009;123(1):19–29. doi:10.1542/peds.2008-0416.

Referanslar:  1. Agency for Healthcare Research and Quality. Defining the PCMH. https://pcmh.ahrq.gov/page/defining-pcmh. Accessed December 15, 2015.  2. Muenzer J. The mucopolysaccharidosis: a heterogeneous group of disorders with variable pediatric presentations. J Pediatr. 2004;144(suppl 5):S27-S34.  3. Hendriksz CJ, Berger KI, Giugliani R, et al. International guidelines for the management and treatment of Morquio A syndrome. Am J Med Genet Part A. 2014;9999A:1–15. doi:10.1002/ajmg.a.36833.  4. Zafeiriou DI, Batzios SP. Brain and spinal MR imaging findings in mucopolysaccharidosis: a review. AJNR Am J Neuroradiol. 2013;34(1):5–13. doi:10.3174/ajnr.A2832.  5. Solanki GA, Martin KW, Theroux MC, et al. Spinal involvement in mucopolysaccharidosis IVA (Morquio-Brailsford or Morquio A syndrome): presentation, diagnosis and management. J Inherit Metab Dis. 2013;36(2):339-355. doi:10.1007/s10545-013-9586-2.  6. Kakkis ED, Neufeld EF. The mucopolysaccharidosis. In: Berg BO, ed. Principles of Child Neurology. New York, NY: McGraw-Hill; 1996:1141–1166.  7. Muenzer J, Wraith JE, Clarke LA, International Consensus Panel on the Management and Treatment of Mucopolysaccharidosis I. Mucopolysaccharidosis I: management and treatment guidelines. Pediatrics. 2009;123(1):19–29. doi:10.1542/peds.2008-0416.  8. Lachman R, Martin KW, Castro S, Basto MA, Adams A, Teles EL. Radiologic and neuroradiologic findings in the mucopolysaccharidosis. J Pediatr Rehabil Med. 2010;3(2):109–118. doi:10.3233/PRM-2010-0115.  9. Giugliani R, Harmatz P, Wraith JE. Management guidelines for mucopolysaccharidosis VI. Pediatrics. 2007;120:405–418. doi:10.1542/peds.2006–2184.  10. Scarpa M, Almassy Z, Beck M, et al. Mucopolysaccharidosis type II: European recommendations for the diagnosis and multidisciplinary management of a rare disease. Orphanet J Rare Dis. 2011;6:72. doi:10.1186/1750-1172-6-72.  11. Neufeld EF, Muenzer J. The mucopolysaccharidosis. In: Scriver CR, Beaudet AL, Sly WS, Valle D, eds. The Metabolic and Molecular Bases of Inherited Disease. Vol 3. 8th ed. New York: McGraw-Hill; 2002:2465–2494.  12. James A, Hendriksz CJ, Addison O. The oral health needs of children, adolescents and young adults affected by a mucopolysaccharide disorder. JIMD Rep. 2012;2:51–58. doi:10.1007/8904_2011_46.  13. Coutinho MF, Lacerda L, Alves S. Glycosaminoglycan storage disorders: a review. Biochem Res Int. 2012;2012:471325. doi:10.1155/2012/471325.

Referanslar:  1. Solanki GA, Martin KW, Theroux MC, et al. Spinal involvement in mucopolysaccharidosis IVA (Morquio-Brailsford or Morquio A syndrome): presentation, diagnosis and management. J Inherit Metab Dis. 2013;36(2):339–355. doi:10.1007/s10545-013-9586-2.  2. Harmatz P, Mengel KE, Giugliani R, et al. The Morquio A clinical assessment program: baseline results illustrating progressive, multisystemic clinical impairments in Morquio A subjects. Mol Genet Metab. 2013;109(1):54–61. doi:10.1016/j.ymgme.2013.01.021.  3. Walker R, Belani KG, Braunlin EA, et al. Anaesthesia and airway management in mucopolysaccharidosis. J Inherit Metab Dis. 2013;36(2):211–219. doi:10.1007/s10545-012-9563-1.  4. Hendriksz CJ, Berger KI, Giugliani R, et al. International guidelines for the management and treatment of Morquio A syndrome. Am J Med Genet Part A. 2014;9999A:1–15. doi:10.1002/ajmg.a.36833.  5. Lavery C, Hendriksz C. Mortality in patients with Morquio syndrome A. J Inherit Metab Dis Rep. 2015;15:59–66. doi:10.1007/8904_2014_298.  6. Theroux MC, Nerker T, Ditro C, Mackenzie WG. Anesthetic care and perioperative complications of children with Morquio syndrome. Paediatr Anaesth. 2012;22(9):901–907. doi:10.1111/j.1460-9592.2012.03904.x.  7. Muenzer J. The mucopolysaccharidosis: a heterogeneous group of disorders with variable pediatric presentations. J Pediatr. 2004;144(suppl 5):S27–S34.  8. Scarpa M, Almassy Z, Beck M, et al. Mucopolysaccharidosis type II: European recommendations for the diagnosis and multidisciplinary management of a rare disease. Orphanet J Rare Dis. 2011;6:72. doi:10.1186/1750-1172-6-72.  9. Valayannopoulos V, Wijburg FA. Therapy for the mucopolysaccharidosis. Rheumatology (Oxford). 2011;50 Suppl 5:v49–59. doi:10.1093/rheumatology/ker396.  10. Spinello CM, Novello LM, Pitino S, et al. Anesthetic management in mucopolysaccharidosis. ISRN Anesthesiol. 2013;2013:1–10. doi:10.1155/2013/791983.  11. Vitale MG, Skaggs DL, Pace GI, et al. Delphi Consensus Report: Best practices in intraoperative neuromonitoring in spine deformity surgery: development of an intraoperative checklist to optimize response. Spine Deformity. 2014;2(5):333–339. doi:10.1016/j.jspd.2014.05.003.  12. Solanki GA, Alden TD, Burton BK, et al. A multinational, multidisciplinary consensus for the diagnosis and management of spinal cord compression among patients with mucopolysaccharidosis VI. Mol Genet Metab. 2012;107:15–24. doi:10.1016/j.ymgme.2012.07.018.