Back to Top

Nörolojik bulgular

Nörolojik tutulum, mukopolisakkaridoz (MPS) bulunan bireylerde yaygın görülür ve ilk ortaya çıkan hastalık semptomlarının bazılarını teşkil edebilir. Nörolojik tutulum paternleri MPS alt tipine göre önemli ölçüde değiştiğinden dolayı, nörolojik açıdan MPS’nin çeşitli ortaya çıkış şekillerini dikkate almak önemlidir. MPS, zihinsel engellilik ile birlikte veya zihinsel engellilik olmaksızın ortaya çıkabilir ve bazı alt tiplerde, merkezi sinir sistemi tutulumu başlıca servikal omurilik subluksasyonu ve sinir sıkışmasına bağlıdır.1–3

Bu yaygın nörolojik belirtiler ve semptomlarla birlikte, aşağıdakiler de MPS şüphesi endeksinizi yükseltmelidir:1

  • Bazı MPS hastalıkları zihinsel engelliliğe ve davranış bozukluklarına yol açarken, diğerleri bu nörolojik bozukluklarla ilişkili değildir
  • Karpal ve tarsal tünel sendromları, periferik sinir sistemi bozukluğunun en yaygın özelliklerini ortaya koyar

Belirgin supratentoryal hidrosefali sergileyen, MPS tanılı bir hastanın nükleer manyetik rezonans görüntüsü.

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

Omuriliğin müteakip sıkışması ile birlikte (kırmızı ok işareti), kraniyoservikal eklemin vertebral kanalının çapındaki azalmayı gösteren, başın nötr konumda olduğu (üstte) ve başın boyuna doğru esnediği (alt) şekilde, kraniyoservikal eklemin nükleer manyetik rezonans görüntüsü.

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

Bu MPS tanılı yetişkin hastada önemli derecede işlevsel bozulma ile bağlantılı olmayan, perivasküler boşlukların genişlemesini gösteren nükleer manyetik rezonans görüntüsü (özellikle tabanın çekirdeklerinde belirgindir).

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

Solunum yolu bulguları

Solunum yolu semptomları, mukopolisakkaridoz (MPS) bulunan bireylerde sıklıkla görülür ve MPS tanısına neden olabilir. Solunum yolunun tıkanması ve solunum yetmezliği, MPS’nin öne çıkan özellikleridir ve hastalığın seyrinin erken safhalarında ilerleyebilir.1

Solunum yolu hastalıkları, MPS tiplerinin çoğunda yaygındır ve dar solunum yolu ile uykuda solunum bozukluğu dahil olmak üzere, çeşitli bulgulara sahiptir.2

Bu yaygın solunum yolu belirtileriyle birlikte, aşağıdaki belirtiler de MPS şüphesi endeksinizi yükseltmelidir:

  • Restriktif akciğer hastalığının göstergesi olan progrresif solunum yolu yetmezliği ve abdominal distansiyon2
  • Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde önemli ölçüde küçülmüş retropalatal ve retroglossal boşluklar3
  • Hayati kapasitede azalma olarak ortaya çıkan, hava alma kapasitesini azaltabilen anormallikler:4
    • Hepatosplenomegali
    • Kifoskolyoz
    • Pektus karinatum
    • Boy kısalığı
    • Iskelet displazisi

MPS VI tanılı, kalın fakat kürek şeklinde olmayan kaburgalar ve kalın klaviküller sergileyen 11 yaşındaki bir kadın hastada anteroposterior göğsün radyografi görüntüsü.

Kaynak: Skeletal Radiology, volume 43, issue 3. Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK. Mucopolysaccharidosis IVA (Morquio A syndrome) and VI (Maroteaux-Lamy syndrome): under-recognized and challenging to diagnose. Pages 359–369. Copyright (C) Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK 2014.

MPS tanılı hastalarda trakenin çok dedektörlü bilgisayarlı tomografi taramaları.

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

MPS tanılı bir hastada solunum yolu fibroskopisi.

Dr. Keilmann A. (Mainz)’in izniyle.

Kulak, burun ve boğaz bulguları

Kulak, burun ve boğaz (KBB) bulguları, mukopolisakkaridoz (MPS) tanılı bireylerde sık görülür ve çoğunlukla ortaya çıkan ilk semptomlar arasındadır. Yaygın bulgulara adenotonsiller hipertrofi, üst solunum yolunda sık enfeksiyon görülmesi ve işitme kaybı dahildir ancak bunlarla sınırlı değildir.1,2

Herhangi bir sayıda görülen KBB semptomları, özellikle diğer sistemik belirti ve semptomlarla birlikte ortaya çıkmışsa, bir genetik uzmanı veya metabolizma bölümüne sevk yapılmasını teşvik etmelidir.3,4 Yaygın görülen KBB ve solunum belirtileri ile birlikte, aşağıdaki ilave özellikler de MPS’ye dair şüphe endeksinizi yükseltmelidir:5

  • Kaba yüz özellikleri
  • Büyümüş baş ve dil
  • Düzensiz şekilli dişler

MPS tanılı bir hastanın kulağının bilgisayarlı tomografi taraması.

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

MPS tanılı bir hastada solunum yollarının fibroskopisi.

Dr. Keilmann A. (Mainz)’in izniyle.

MPS tanılı hastalarda trakenin çok dedektörlü bilgisayarlı tomografi taramaları.

Dr. Grimaldi M. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle.

Oftalmolojik bulgular

Oküler bulgular çoğunlukla mukopolisakkaridozun (MPS) diğer özelliklerinden önce ortaya çıkar ve MPS hastalıklarının tipine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Korneada bulanıklaşma MPS’nin ayırıcı özelliklerinden biridir.1

Çoğunlukla görme bozukluğuna yol açan oküler özellikler, tüm MPS tiplerinde tanımlanmıştır ve MPS şüphesini yükseltmelidir.

Yaygın oküler bulgulara aşağıdakiler dahildir:2

  • Kornea bulanıklığı
  • Retinopati
  • Glakom
  • Optik sinir şişmesi ve atrofi
  • Yüksek hiperopi
  • Korneada periferik vaskülarizasyon
  • Progresif psödoegzoftalmoz
  • Hipertelorizm
  • Göz tembelliği
  • Şaşılık

MPS tanılı bir hastada mukopolisakkaritlerin birikimi sonucu hipotransparent kornea.

Dr. Magalhães A. (Porto)’nun izniyle.

MPS tanılı bir hastada optik sinir atrofisi.

Dr. Magalhães A. (Porto)’nun izniyle.

MPS tanılı bir hastada papilödem.

Dr. Magalhães A. (Porto)’nun izniyle.

Romatolojik bulgular

Mukopolisakkaridoz (MPS) hastalıklarının birçok tipinin bulunduğu hastalarda, kemik ve eklem ile ilgili özellikler, hastalığın çok erken evrelerinden itibaren yaygın görülür. Bu tip kas-iskelet sistemi bulguları olan hastalar, çoğunlukla bir romatolog tarafından ve genellikle MPS tanısı konmadan önce fark edilir.1

Romatolojik tutulum düz şekilde progresiftir, zaman içinde insidansı ve şiddeti artar. MPS’li hastalarda tipik olarak çok çeşitli veya küme halinde semptomlar görülse de, bir genetik uzmanı veya metabolizma bölümüne sevk kararı için izole semptomlar yeterli olabilir.1,2

Belirtileri ve semptomları gizli veya aleni olabilir. MPS’yi düşündüren yaygın kemik ve eklem özellikleri şunları içerir:1

  • Klasik inflamatuar özellikleri veya eroziv kemik lezyonları olmayan erken eklem tutulumu
  • ‘Pençe el’
  • Omurilik deformitesi (gizli veya aleni kamburluk, skolyoz, kifoz, lordoz)
  • Disostoz multiplekse dair radyolojik kanıt

Romatologlar ayrıca, aşağıdakilerden herhangi birine sahip hastalarda MPS için sevki düşünmelidir:

  • Enflamasyon önleyici tedaviye (örn. non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar) yanıt vermeyen oligoartiküler jüvenil idiyopatik artrit3,4
  • Benzer biçimde etkilenen kardeşleri içeren aile öyküsü4,5
  • Erozyonsuz proliferatif sinovite dair manyetik rezonans görüntüleme bulguları4
  • Eklem ağrısı ve sistemik ve yerel iltihap belirtileri sergilemeyen kontraktürler6

Ellerde dizostoz multipleks bulguları. Orta şiddetli derecede proksimal sivrilme ve ince korteksli genişlemiş metakarpallar sergileyen, erken çocukluk döneminde MPS tanılı bir hastanın ellerini gösteren radyografi.

Lachman, J Pediatr Rehabil Med, 2010’un izniyle çoğaltılmıştır.

Eklem boşluğu daralması ile hafif displastik kapital femoral epifiz ve skleroz (dejeneratif artroz) sergileyen, Morquio A tanılı 27 yaşındaki bir hastada anteroposteriyör pelvis ve kalça radyografisi.

Kaynak: Skeletal Radiology, volume 43, issue 3. Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK. Mucopolysaccharidosis IVA (Morquio A syndrome) and VI (Maroteaux-Lamy syndrome): under-recognized and challenging to diagnose. Pages 359-369. Copyright (C) Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK 2014.

Valgus diz sergileyen, MPS tanılı bir hastanın radyografisi.

BioMarin’in izniyle.

Kardiyovasküler bulgular

Kardiyak tutulum, mukopolisakkaridoz (MPS) tanılı bireylerde sıklıkla görülür ve büyük çapta morbiditeye ve potansiyel olarak prematür mortaliteye neden olur. Dolayısıyla erken şüphelenme, kardiyak semptomların tek başına veya diğer semptomlarla birlikte görüldüğüne bakılmaksızın, son derece önemlidir.1

Yaşları 2 ile 14 arasında değişen 28 hastanın bir değerlendirmesinde bildirildiği şekliyle, MPS’de en sık görülen kardiyak bulgular şöyledir:1

  • Sol kapak lezyonları
  • Sol ventrikül hipertrofisi
  • Pulmoner hipertansiyon

Yukarıdaki ortak kardiyak belirtilerle birlikte, aşağıdaki belirtiler de MPS şüphesi endeksinizi yükseltmelidir:

  • Özellikle erken yaşlarda şiddetli kalp hastalıklarının görülmesi1,2
  • Göğüs röntgeninde görülen şekilde geniş, kalınlaşmış, kürek biçimli kaburgaların varlığı3
  • Tek başına veya diğer MPS semptomları ile birlikte kardiyak belirtiler ve semptomlar gösteren yaşı daha büyük hastalar4
MPS’li bir hastanın 6. ayında mitral kapak tutulumu.

Dr. Russo P. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle

İlerlemiş MPS bulunan bir hastada aort kapağı hastalığı. Kapak yapraklarının geri çekilmesine dikkat edin.

Dr. Russo P. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle

MPS tanılı bir hastanın intraventriküler septumunda psödohipertrofi.

Dr. Russo P. ve Dr. Porini R. (Monza)’nın izniyle

Kas-Iskelet sistemi bulguları

Klasik olarak mukopolisakkaridoz (MPS), MPS III dışında dizostozis multipleks olarak adlandırılan bir belirti ve semptomlar kümesi ile ilişkilidir. Ancak, daha belirgin iskelet progresyonundan önce veya bunun yerine erken ve klasik olmayan iskelet semptomlarının tanınması, MPS’nin erken tanınmasını sağlayabilir ve bir genetik uzmanı veya metabolizma bölümüne sevk yapılmasını gerektirebili.1,2

Birçok MPS tipi iskelet anomalileriyle ve dizostozis multipleksin ayırt edici özelliklerini taşıyan eklem hastalığıyla karakterize edilmektedir.1,2

  • MPS’li hastalar arasında, disostoz multipleks şiddeti değişkendir ve özellikler izolasyonun erken safhalarında ortaya çıkabilir
  • MPS’nin izole iskelet özelliklerine büyüme gecikmesi, anormal yürüyüş ve kalça ağrısı dahildir
  • Displastik kapital femoral epifiz, klasik olmayan Morquio A (MPS IVA) ve yavaş ilerleyen MPS VI hastalarında rapor edilmiştir.

MPS tanılı bir hastanın pelvis ve kalçalarında dizostoz multipleks bulglularını gösteren radyografi görüntüsü. Yuvarlak ilyak kanatlar, çift konturlu ileal yan duvarlar (ok işaretleri) ve uzamış femur boyunları.

Lachman, J Pediatr Rehabil Med, 2010’un izniyle çoğaltılmıştır.

Kürek şeklinde kaburgalar ve kısa, kalınlaşmış klaviküller (ok işaretleri) sergileyen, MPS tanılı bir hastanın göğsünün radyografisi.

Lachman, J Pediatr Rehabil Med, 2010’un izniyle çoğaltılmıştır.

Eklem boşluğu daralması ile hafif displastik kapital femoral epifiz ve skleroz (dejeneratif artroz) sergileyen, Morquio A tanılı 27 yaşındaki bir hastada anteroposteriyör pelvis ve kalça radyografisi.

Kaynak: Skeletal Radiology, volume 43, issue 3. Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK. Mucopolysaccharidosis IVA (Morquio A syndrome) and VI (Maroteaux-Lamy syndrome): under-recognized and challenging to diagnose. Pages 359–369. Copyright (C) Lachman RS, Burton BK, Clarke LA, Hoffinger S, Ikegawa S, Jin D-K, Kano H, Kim O-H, Lampe C, Mendelsohn NJ, Shediac R, Tanpaiboon P, White KK 2014.

Genel görünüm

Hastanın klinik durumu ne olursa olsun, mukopolisakkaridoz (MPS) hastalıklarına dair şüphenizi uyandırması gereken aleni ve genel olarak gözlemlenebilir belirtiler mevcuttur; bunlara aşağıdakiler dahildir:1–18

  • Kaba yüz özellikleri
  • Boy kısalığı/büyüme geriliği
  • Kemik displazisi
  • Makrosefali
  • Anormal yürüyüş/dizin bükük durması
  • Pençe eller/çevikliğin azalması
  • Eklem sertliği veya gevşekliği/eklem mobilitesinde azalma
  • Büyümüş dil
  • Yaygın kornea bulanıklığı
  • Fıtıklar
  • Hepatosplenomegali
  • Diş anomalileri

Belirli bir MPS hastalığının kesin tanısına ulaşmanın ilk adımı, şüpheli belirti ve semptom paternlerine dayalı olarak MPS’nin düşünülmesidir. Özellikle önemli olarak, birçok hastanın tanılama süresini kısaltmak için, yavaş progresif hastalığın heterojen doğasını tanımak esastır.3

MPS tanılı hastaların dişlerinde fenotipik değişkenlik.

BioMarin’in izniyle.

MPS tanılı bir hastada makroglosi.

Dr. Lampe C. (Wiesbaden)’in izniyle.

Yönetimde yeni bir çağ. MPS hakkındaki en son güncellemelerden ve bilgilerden haberdar olun.