Back to Top

“MPS hastalıkları değişik şekillerde ortaya çıkabilir ve çok çeşitli şiddetlerde görülebilir. Tek bir organda işlev bozukluğu veya sık görülen pediyatrik bir sorun olarak ortaya çıkabilirler. Durum, uzmanlar tarafından bile kolayca gözden kaçırılabilir. Yüksek şüphe endeksi ve detaylı çalışma olmadan, ameliyattan yıllar sonra bile gözden kaçırılabilirler.” –Dr. Choy Yew Sing

Olasılığın farkında olun – şüphenizi yükseltin

Birçok genetik koşulda, klinik şüphe eksikliği nedeniyle tanı gecikmesi yaygın olarak görülmektedir

Mukopolisakkaridoz (MPS) hastalığı olan birçok hasta, hastalığın seyrekliği, fenotipik heterojenite ve hastalığa bağlı pek çok görünüşte ilgisiz semptom nedeniyle önemli ölçüde tanı gecikmesi yaşar.1-3 Global Genes Projesi’nin sponsorluğunda, nadir görülen hastalıklara sahip hastalar (N = 920) için son zamanlarda yapılan bir araştırmada, semptomun başlangıcından doğru tanıya dek bildirilen ortalama sürenin 0 ila 20 yaş aralığında 4,8 yıl olduğu bildirilmiştir.4 Çoğu zaman kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları olarak yanlış algılanan MPS hastalıkları, progresif, multisistemik ve hayatı tehdit eden komplikasyonlarla ortaya çıkan bir kalıtsal enzim eksikliği grubudur.5–7

Bazı MPS hastalıkları için belirli tedavilerin ortaya çıkması, doğru ve erken tanı ihtiyacını artırmıştır.1,6,8-10 Tanı veya tedavide yaşanacak gecikmeler, aşağıdakilerle sonuçlanabilir:

  • Ciddi sistemik komplikasyonlar11,12
  • Geri döndürülemez organ hasarı12
  • Altta yatan enzim eksikliğini ele almak için, enzim replasman tedavisi (ERT) başlatılmasının gecikmesi2
  • Cerrahi mortalite riskinin eş zamanlı olarak artmasıyla birlikte, hastalığa özgü yönetime erişim eksikliği1,6,9,10,13
Birçok MPS hastalığı için tedavi mevcut olduğundan, tanı gecikmesi terapide gecikme ve/veya hastalığa özgü yönetimde gecikme anlamına gelebilir.6,9,10

MPS: göz önünde gizlenir

Erken tanıma, erken şüphelenmeye bağlıdır

MPS hastalıkları klinik olarak heterojen olup, yavaş ilerlemeden hızlı ilerlemeye kadar değişebilen ilerleme hızından bağımsız olarak, ciddi komplikasyonlara neden olur. İlerleme hızlarının, hastalık şiddetinin belirgin özellikleri olmasının yanında, yavaş ilerleyen hastalığı tanılı hastalar, ayrıca hızlı ilerleyen hastalık ile yaygın derecede ilişkisi olan ciddi morbidite ve mortalite riski altındadır.2,6,14

  • Şiddetli hastalık tanılı birçok birey, tedavi edilmezlerse yetişkinliğin ilk yıllarında (ikinci ve üçüncü on yıl) ölürler6,15
  • Yavaş ilerleyen hastalığa sahip bireylerde semptomlar, tipik olarak yaşamın daha sonraki evrelerinde görülür14,16

MPS tanılı hastalar klasik veya klasik olmayan belirti ve semptom kalıpları sergileyebilir.16

  • Klasik semptomoloji, literatürde ve klinik uygulamada kapsamlı bir şekilde belgelenmiş, daha kolaylıkla tanınabilen belirti ve semptom kalıpları olarak ortaya çıkabilir16
  • Klasik olmayan semptomoloji, belirgin yüz özellikleri, boy kısalığı veya MPS’nin klasik biçimlerinde belirgin kas-iskelet sistemi tutulumu olmaksızın, daha belirsiz şekilde ortaya çıkabilmekte olup, bu fenotipi başka, daha yaygın iskelet ya da metabolik hastalıklardan ayırt etmeyi daha da zorlaştırır16
  • Örneğin, son zamanlarda yapılan araştırmalar, Morquio A sendromlu (MPS IVA) hastaların yaklaşık %25’inde klasik olmayan bir fenotip görüldüğünü ortaya koymuştur17
  • overview1.1
    Klasik olmayan hasta
  • overview1.2
    Klasik olmayan hasta

Yavaş ilerleyen hastalık ve/veya klasik olmayan fenotipik görünüm, spesifik organ progresyonunda şiddetli klinik seyri gizleyebilir.18 Fenotip ne olursa olsun, semptomlar son organ hasarına doğru ilerleyebilir.12

Aleni ve genel olarak gözlemlenebilir belirtiler sizde şüphe uyandırmalıdır

Hastanın klinik durumu ne olursa olsun, şüphenizi uyandırması gereken aleni ve genel olarak gözlemlenebilir belirtiler olabilir. Daha fazla inceleme sonucu, uzmanlık dalına özgü hedeflenmiş klinik değerlendirmeler, laboratuvar bulguları ve hasta öyküsü aracılığıyla ilave semptomatoloji keşfedilebilir. Bu ayrım, aşağıda gösterilmiştir.

MPS belirtileri ve semptomları1,2,5,11,12,16-30

Kas-iskelet

Genel özellikler

  • Anormal yürüyüş
  • Kemik displazisi
  • Pençe eller
  • Kaba yüz özellikleri
  • Eklem ağrısı
  • Makrosefali
  • Pektus karinatum
  • Dayanıklılıkta azalma/egzersiz intoleransı
  • Boy kısalığı/büyüme geriliğia

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Anormal yürüyüş
  • Kemik deformiteleri
  • Dizostozis multipleks
  • Çarpık bacaklar
  • İltihapsız eklem tutulumu (kontraktürler, eklem gevşekliği)
  • Omurilik subluksasyonu

Romatolojik

Genel özellikler

  • Eklem mobilitesinde azalma
  • Kalça sertliği ve ağrısı
  • Eklem ağrısı
  • Eklem sertliği veya gevşekliği

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Karpal tünel sendromu
  • Eklem şişmesi veya eroziv kemik lezyonları olmayan eklem tutulumu

Kulak, burun ve boğaz

Genel özellikler

  • İletim tipi ve/veya sensörinöral işitme kaybı
  • Büyümüş dil
  • Orta kulak iltihabı

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Anormal epiglot
  • Basık burun köprüsü
  • Hipertrofik lenf bezleri
  • Hipertrofik bademcikler
  • Orta kulak mukusu
  • Supraglottik ve infraglottik hava yolunun daralması
  • Osiküler malformasyon
  • Tekrarlayan ve aşırı rinore
  • Tekrarlayan orta kulak iltihabı
  • Trakeal kalınlaşma/sıkışma
  • Soluk borusu tıkanıklığı
  • Timpanik membranın kalınlaşması

Oftalmolojik

Genel özellikler

  • Kataraktlar
  • Yaygın kornea bulanıklığı
  • Glakom

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Göz tembelliği
  • Karakteristik ‘buzlu cam’ görünümü ile korneada bulanıklaşma
  • Yüksek hiperopi
  • Hipertelorizm
  • Optik sinir anomalileri (şişme ve atrofi)
  • Korneada periferik vaskülarizasyon
  • Progresif psödoegzoftalmoz
  • Görme keskinliğinde azalma
  • Retinopati
  • Şaşılık

Nörolojik

Genel özellikler

  • Davranış bozuklukları (tipik olarak MPS IVA ve VI’da mevcut değildir)
  • Gelişimsel gecikme (tipik olarak MPS IVA ve VI’da mevcut değildir)
  • İşitme bozukluğu
  • Nöbetler (tipik olarak MPS IVA ve VI’da mevcut değildir)

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Araknoid kistler (tipik olarak MPS IVA ve VI’da mevcut değildir)
  • Beyin atrofisi (tipik olarak MPS IVA ve VI’da mevcut değildir)
  • Karpal tünel sendromu
  • Servikal kord sıkışması/miyelopati/subluksasyon
  • Perivasküler alanların genişlemesi
  • Hidrosefali
  • Odontoid displazisi
  • Servikal pakimenenjit
  • Papilödem/optik atrofi
  • Sensörinöral sağırlık
  • Sinyal şiddeti anomalileri
  • Omurilik kanalı daralması
  • Ventrikülomegali

Kardiyovasküler

Genel özellikler

  • Dayanıklılıkta azalma/egzersiz intoleransı

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Pulmoner hipertansiyon
  • Sol ventrikül hipertrofisi varlığında kalınlaşmış, regürjitan veya stenotik mitral veya aort kapakları
  • Triküspit yetersizliği

Pulmoner

Genel özellikler

  • Dayanıklılıkta azalma/egzersiz intoleransı
  • Uyku apnesi

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Tıkalı üst ve alt hava yolları (bronş daralması, supraglottik ve infraglottik hava yolunun daralması)
  • Akciğer hacminde progresif azalma
  • Solunum yolu enfeksiyonları
  • Uyku bozuklukları (obstrüktif uyku apnesi/hipopne sendromu ve üst hava yolu direnci sendromu)

Gastrointestinal

Genel özellikler

  • Karın ağrısı
  • Kabızlık
  • Hepatosplenomegali
  • Fıtıklar
  • İshal

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Hepatosplenomegali

Dental

Genel özellikler

  • Anormal bukkal yüzeyler
  • Dentinogenezis imperfekta
  • Hipodonti
  • Sivri diş uçları
  • Kürek biçimli ön dişler
  • İnce diş minesi

Uzmanlık dalına özgü değerlendirme ile ortaya çıkan özellikler

  • Anormal bukkal yüzeyler
  • İnce diş minesi

aBazı hastalarda iskelet tutulumu ve boy kısalığı daha az belirgin olabilir.

İskelet bulguları MPS’li bireylerde sık görüldüğünden, bu bozukluklar diğer kas-iskelet durumlarına benzeyebilir veya bunları ortaya koyabilir.1,10,16 MPS, aşağıdakileri içeren çeşitli klinik durumlarda düşünülmelidir:16,30

  • İskelet displazisi klinikleri
  • Ortopedi
  • Pediyatrik romatoloji
  • Metabolik kemik klinik durumları
Bilişsel ve zihinsel bozukluklar, tüm MPS hastalıklarının karakterize belirtileri değildir. MPS ihtimalini asla bilişsel/zihinsel bozuklukların yokluğuna göre göz ardı etmeyin.1

Hastaların hayatlarını iyileştirmek için en iyi fırsat, hızlı sevk ve tanıdır.1,6 MPS’nin önemli klinik karakterize belirtilerini anlayın ve şüphelenilen hastaları tanı testleri için derhal bir genetik uzmanına veya metabolizma bölümüne sevk edin.1,16,30

MPS’li hastalar çok çeşitlidir; tüm hastalık spektrumunu keşfedin

Günlük uygulamanızda, ortaya çıkan çeşitli belirtiler hastanın tanımlanmasını zorlaştırabilir

MPS’ye doğru teşhis koymanın en iyi yolu, hastayı MPS hakkında bilgi sahibi olan ve tanıyı nasıl doğrulayacağını bilen bir genetik uzmanı veya metabolizma uzmanına sevk etmektir.1,19

Aşağıdaki durumlarda olan hastalarla karşılaştığınızda, MPS’den şüphelenmelisiniz:

  • Herhangi bir sayıda veya şekilde heterojen ve görünüşte ilgisi olmayan belirtiler sergileyen1,19
  • Yüksek cerrahi ihtiyacı ve yükü olan1,19

MPS’den şüphelendiğinizde, hastayı bir genetik uzmanına veya metabolizma bölümüne derhal sevk edin.1,19

Erken tanımlama, tam klinik tabloyu görmeye ve MPS’nin önemli klinik karakterize belirtilerini bilmeye dayalıdır.1,2,6,10,19

Ortaya çıkan belirtilerin arkasındaki patolojiyi keşfedin

MPS, lizozomal depolama bozukluklarının bir kategorisidir. Ortalama başlangıç yaşları değişiklik gösteren 11 tanımlanmış MPS hastalığı mevcuttur; bunların tanı yaşıyla ilişkisi olmayabilir. Her biri, bir lizozomal enzimin eksikliğinden kaynaklanır.1,2,6,10,19

MPS hastalıkları, belirli enzimin eksikliğine bakılmaksızın, benzer patolojiler ve mekanizmalar sergilemektedir:1,6

  • Lizozomal enzimler glikozaminoglikanları (GAG’ler) parçalar1,6
  • GAG’lerin vücut içinde birikmesi, bir dizi multisistemik sonuçla ortaya çıkan, progresif hasara neden olur1,6

Örnek olarak, aşağıdaki video Morquio A (MPS IVA) için hastalık mekanizmasını göstermektedir.

Sonuçları en iyi duruma getirin – hastalarınızın klinik seyrini değiştirin

MPS hastalıkları için en uygun bakım hizmeti sunma modellerinden biri

Onlarca yıldır süren hastalıkla ilgili terapötik araştırma ve uygulama, MPS hastalıklarının klinik yönetimine yeni yaklaşımlar kazandırmıştır. Günümüzün yeni yönetim çağının merkezinde, koordineli, multidisipliner bir bakım hizmeti sunma modeli mevcuttur.6,34-35

over-tep4-tr

Bu multisistemik, karmaşık koşullarla ilişkili benzersiz riskler ve ihtiyaçlar, ERT’yi (varsa) bakım hizmeti sunma modeliyle koordine ederek, üç tedavi desteği yaratma yoluyla en iyi şekilde ele alınır.2,6,8,36-38

Yönetim paradigması gelişmeye devam ettikçe, en iyi uygulamalar ve stratejilerdeki değişiklikler, hastalıklardan etkilenen hastalar ve aileleri için daha fazlasını vadetmeye devam etmektedir.8,34

MPS’li hastaların bakımını en iyi duruma getirmek için, tanı amacıyla hızlı sevk yapılması son derece önemlidir.1,2,6

Devamını Okuyun

Erken araştırma, erken müdahale yapılabilmesini sağlar.
Gecikmelerden kaçının.

Yönetimde yeni bir çağ. MPS hakkındaki en son güncellemelerden ve bilgilerden haberdar olun.

Referanslar:  1. Lehman TJA et al. Diagnosis of the mucopolysaccharidoses. Rheumatology 2011;50(suppl 5):v41–v48.  2. Hendriksz C. Improved diagnostic procedures in attenuated mucopolysaccharidosis. Br J Hosp Med 2011;72(2):91–95.  3. Hendriksz CJ et al. Clinical overview and treatment options for non-skeletal manifestations of mucopolysaccharidosis type IVA. J Inherit Metab Dis 2013;36(2):309–322.   4. Engel PA et al. Physician and patient perceptions regarding physician training in rare diseases: the need for stronger educational initiatives for physicians. J Rare Disord 2013;1(2):1–15.  5. Clarke LA et al. Biomarkers for the mucopolysaccharidoses: discovery and clinical utility. Mol Genet Metab 2012;106(4):396–402.   6. Muenzer J et al. Long-term, open-labeled extension study of idursulfase in the treatment of Hunter syndrome. Genet Med 2011;13(2):95–101.   7. Muenzer J. Early initiation of enzyme replacement therapy for the mucopolysaccharidoses. Mol Genet Metab 2014;111(2):63–72.   8. Muenzer J et al. International Consensus Panel on the Management and Treatment of Mucopolysaccharidosis I. Mucopolysaccharidosis I: management and treatment guidelines. Pediatrics 2009;123(1):19–29.   9. Clarke LA. Pathogenesis of skeletal and connective tissue involvement in the mucopolysaccharidoses: glycosaminoglycan storage is merely the instigator. Rheumatology (Oxford). 2011;50(suppl 5):v13–18.   10. Morishita K, Petty RE. Musculoskeletal manifestations of mucopolysaccharidoses. Rheumatology 2011;50(suppl 5):v19–v25.   11. Hendriksz CJ et al. International guidelines for the management and treatment of Morquio A syndrome. Am J Med Genet Part A 2014;9999A:1–15.   12. Berger KI et al. Respiratory and sleep disorders in mucopolysaccharidosis. J Inherit Metab Dis 2013;36(2):201–210.   13. Spinello CM et al. Anesthetic management in mucopolysaccharidoses. ISRN Anesthesiol 2013;2013:1–10.   14. Lampe C. Attenuated mucopolysaccharidosis: are you missing this debilitating condition? Rheumatology (Oxford). 2012;51(3):401–402.   15. Tomatsu S et al. Mucopolysaccharidosis type IVA (Morquio A disease): clinical review and current treatment: a special review. Curr Pharm Biotechnol 2011;12(6):931–945.   16. Lachman RS et al. Mucopolysaccharidosis IVA (Morquio A syndrome) and VI (Maroteaux-Lamy syndrome): under-recognized and challenging to diagnose. Skeletal Radiol 2014;43(3):359–369.   17. Montaño AM et al. International Morquio A Registry: clinical manifestation and natural course of Morquio A disease. J Inherit Metab Dis 2007;30(2):165–174.   18. Thümler A et al. Clinical characteristics of adults with slowly progressing mucopolysaccharidosis VI: a case series. J Inherit Metab Dis 2012;35(6):1071–1079.   19. Muenzer J. The mucopolysaccharidoses: a heterogeneous group of disorders with variable pediatric presentations. J Pediatr 2004;144(suppl 5):S27–S34.  20. Kinirons MJ, Nelson J. Dental findings in mucopolysaccharidosis type IV A (Morquio’s disease type A). Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1990;70(2):176–179.  21. Lachman R et al. Radiologic and neuroradiologic findings in the mucopolysaccharidoses. J Pediatr Rehabil Med 2010;3(2):109–118.   22. Cimaz R et al. Joint contractures in the absence of inflammation may indicate mucopolysaccharidosis [hypothesis]. Pediatr Rheumatol Online J 2009;7:18.   23. Fahnehjelm KT et al. Clinical guidelines for diagnosing and managing ocular manifestations in children with mucopolysaccharidosis. Acta Ophthalmol 2012;90(7):595–602.   24. Zafeiriou DI, Batzios SP. Brain and spinal MR imaging findings in mucopolysaccharidoses: a review. AJNR Am J Neuroradiol 2013;34(1):5–13.   25. Braunlin EA, et al. Cardiac disease in patients with mucopolysaccharidosis: presentation, diagnosis and management. J Inherit Metab Dis 2011;34(6):1183–1197.   26. Braunlin E et al. Unexpected coronary artery findings in mucopolysaccharidosis. Report of four cases and literature review. Cardiovasc Pathol 2014;23(3):145–151.   27. Mesolella M et al. Management of otolaryngological manifestations in mucopolysaccharidoses: our experience. Acta Otorhinolaryngol Ital 2013;33(4):267–272.  28. Martins AM et al. Guidelines for the management of mucopolysaccharidosis type I. J Pediatr 2009;155(4)(suppl 2):S32–S46.   29. Kakkis ED, Neufeld EF. The mucopolysaccharidoses. In: Berg BO, ed. Principles of child neurology. New York, NY: McGraw-Hill; 1996:1141–1166. 30. Wood TC et al. Diagnosing mucopolysaccharidosis IVA. J Inherit Metab Dis 2013;36(2):293–307.   31. Data on file. Biomarin Pharmaceutical, Inc.  32. Drummond JC et al. Paraplegia after epidural-general anesthesia in a Morquio patient with moderate thoracic spinal stenosis. Can J Anesth 2015;62(1):45–49.   33. Sharkia R et al. Sanfilippo type A: new clinical manifestations and neuro-imaging findings in patients from the same family in Israel: a case report. J Med Case Rep 2014;8:78.   34. Kakkis ED. Enzyme replacement therapy for the mucopolysaccharide storage disorders. Expert Opin Investig Drugs 2002;11(5):675–685.  35. Agency for Healthcare Research and Quality. Defining the PCMH. https://pcmh.ahrq.gov/page/defining-pcmh. Accessed December 15, 2015.  36. Hwu W-L et al. Current diagnosis and management of mucopolysaccharidosis VI in the Asia-Pacific region. Mol Genet Metab 2012;107(1-2):136–144.   37. Klitzner TS et al. Benefits of care coordination for children with complex disease: a pilot medical home project in a resident teaching clinic. J Pediatr 2010;156(6):1006–1010.   38. Mosquera RA et al. Effect of an enhanced medical home on serious illness and cost of care among high-risk children with chronic illness: a randomized clinical trial. JAMA 2014;312(24):2640–2648.